HISTORIA KOŚCIOŁA I PARAFII
pw. św. Jadwigi Królowej
w Długiem
Wieś Długie leży w Dołach Sanockich, w okolicy o żyznej glebie, na wschód od Sanoka. Zabudowania wsi ciągną się nad rzeką Pielnicą od zachodu na wschód, stykając się od wschodu z Nowosielcami. Przez wieś przechodzi szosa numer 208, a krańcem północnym tor kolejowy z przystankiem Długie.
Wieś ma dwa przysiółki: od północy - Koszary, a od południa - Stachanów. Pochodzenie nazwy przysiółka Stachanów można wytłumaczyć nazwiskiem kmiecia Stachana, który jest notowany w aktach grodzkich i ziemskich w roku 1472 / 73 i 1476. Tłumaczenie nazwy Koszary od stacjonowania w tym punkcie zbrojnych oddziałów nie wytrzymuje krytyki. Natomiast pewne jest wyprowadzenie nazwy Koszary od zagrody dla owiec, które jeszcze sto lat temu były hodowane na folwarku w Długiem.
W 1954 roku przeprowadzono elektryfikację, a w 1970 roku gazyfikację wsi. Zarszyn, Posada Zarszyńska i Długie w ciągu swej historii tworzyły jedna całość i miały tych samych właścicieli.
W 1960 roku trzy powyższe miejscowości obchodziły swoje 600 - lecie.
W roku 1340 król Kazimierz Wielki przyłączył Ruś, a wraz z nią Ziemię Sanocką do Polski. Po jego śmierci obszar ten dostał się w 1370 r. pod panowanie węgierskie na podstawie umowy wyszehradzkiej i budzińskiej. Ówczesny król węgierski mianował namiestnikiem Rusi Halickiej swego stryja, księcia Władysława Opolskiego, zwanego Opolczykiem. Po śmierci króla Ludwika krainę tę objęła w posiadanie w 1387 roku królowa Jadwiga. Nie jest wykluczone, że obok innych wsi istniało już przedtem Długie i Zarszyn. Dokładna data założenia tych miejscowości jest nieznana. Prawdopodobnie istniały już za czasów ruskich przed przyłączeniem Ziemi Sanockiej do Polski ( 1340 ), jednakże z tych czasów nie ma żadnych dokumentów historycznych.
Jeśli chodzi o skład narodowościowy mieszkańców wsi Długie, byli oni od najdawniejszych czasów pochodzenia polskiego, chociaż niektóre nazwiska z roku 1435 ( Kosma, Iwan, Diak, Dynysz, Truchan ) zdają się wskazywać na ruskie pochodzenie. Nawet miała istnieć w Długiem za czasów ruskich cerkiew. Na jej istnienie wskazywałoby cmentarzysko w ogrodzie Piotra Twardego. Długo utrzymywała się nazwa „Popówki” dla zabudowań Twardego.
Znane jest nazwisko właściciela Długiego i Zarszyna z roku 1395. Był nim Jachnik zwany „Dzieweczka” ze Sosweszowa. W roku 1429 właścicielem Zarszyna i Długiego był Krzczon, Krystyn z Kozichgłów, kasztelan i starosta sądecki. W roku 1439 nabył te miejscowości Piotr Smolnicki- kasztelan i starosta sanocki. Późniejsi właściciele często zastawiali wieś Długie w dzierżawę za zaciągnięte długi i pożyczki. W latach 1625 - 1773 właścicielami Zarszyna i Długiego byli Jezuici z Krosna. Po kasacie Jezuitów ( 1773 ), rząd austriacki sprzedał Długie i Zarszyn hrabiemu Wilhelmowi Siemieńskiemu. W 1845 roku miejscowości były w posiadaniu Kazimierza Ostaszewskiego. Z rąk Ostaszewskich przeszły na Tomasza Wiktora. Na Janie Wiktorze w roku 1944 zakończyło się dziedzictwo Wiktorów w tych miejscowościach.
Wieś Długie w swej historii przechodziła napady Tatarów ( 1624 ), którzy spalili ja, oraz Szwedów ( 1702 ). Mieszkańców nawiedzały różne epidemie i klęski. W wyniku działań wojennych w czasie I Wojny Światowej zginęło od pocisków kilkoro ludzi i spaliły się 92 domy z budynkami gospodarczymi. Na frontach poległo 34 żołnierzy. Długie uczciło pamięć poległych pięknym pomnikiem z kamienia wybudowanym w 1932 r. Również II Wojna Światowa pociągnęła za sobą kilkadziesiąt ofiar w ludności, wywóz 38 osób do pracy przymusowej w Rzeszy i ewakuacje przez wojska radzieckie do Grabownicy na 6 tygodni wszystkich mieszkańców z inwentarzem żywym i osobistym dobytkiem.
Przez całe stulecia mieszkańcy Długiego byli związani z parafią w Zarszynie, gdzie już w 1441 roku istniał kościół drewniany pod wezwaniem św. Marcina. Zbudowali go prawdopodobnie koloniści niemieccy. Obecny murowany kościół w Zarszynie wybudowano w latach 1862 - 1865 za ks. Antoniego Kirschnera. Długie złożyło wtedy na budowę kościoła 2974 fl., nie licząc robocizny. Gdy w czasie obydwu wojen światowych kościół uległ poważnemu zniszczeniu ks. dziekan Franciszek Laskoś dwukrotnie odbudowywał zniszczoną świątynię. Mieszkańcy Długiego przyczynili się i tym razem swoją ofiarnością i robocizną do jej restauracji.
Mieszkańcy wsi Długie od dawna pragnęli mieć u siebie kaplicę dojazdową,
ROK 1980
Mieszkańcy wsi Długie zakupili od Weroniki Jaworskiej, wdowy po śp. Karolu, działkę wraz z budynkiem mieszkalnym, drewnianym, pokrytym eternitem.
Z inicjatywy mieszkańców i inspiracji ks. Mariana Burczyka, dokonano adaptacji budynku mieszkalnego na punkt katechetyczny i kaplicę mszalną. Prace te zostały wykonane w dniach 28. II - 13.III. W dniu 13 marca 1980 r. J.E. Ks. Bp Tadeusz Błaszkiewicz dokonał poświęcenia kaplicy pod wezwaniem Bł. Jadwigi Królowej. Miała przywileje kaplicy publicznej.
Pierwszym duszpasterzem nowej placówki został ks. Stanisław Orzechowski.
Dekretem Kurii Biskupiej w Przemyślu z dnia 14. VII. 1980 r. zostaje erygowana parafia Długie.
W dniach od 6 - 10.X. 1980 r. rozbudowano kaplicę, przedłużając prezbiterium o 7 mb. Wnętrze kaplicy i strona zewnętrzna zostały obite deskami. Dach pokryto blachą ocynkowaną, wybudowano dwie wieżyczki o wysokości 4,00
i 3,00 m. Plac przykościelny podwieziono ziemią i wyżwirowano. Kaplicę ogrodzono siatką na podmurówce. Posiadała ona plan prostokąta, a prezbiterium było w formie trapezu. Rozmiary kaplicy na zewnątrz: 18,00 m długości, 6,80 m szerokości. W tylnej części kaplicy znajdowała się zakrystia o wymiarach 4,00 na 3,00 m i sala katechetyczna ( 4,00 x 3,80 m )
W tylnej części kaplicy ( nad zakrystią i salą katechetyczną ) znajdował się mały chórek ( 4,00 x 1,50 m ), na który prowadziły metalowe schody. Łączna powierzchnia użytkowa kaplicy wynosiła 123 m2 ( dla wiernych ). Na ścianie głównej w prezbiterium znajdował się krzyż ( mosiężny wizerunek Pana Jezusa ofiarował Adam Rysz ), obraz Patronki kaplicy - Błogosławionej Królowej Jadwigi - namalowany przez Artura Mendychowskiego z Przemyśla ( jest to kopia obrazu Jana Matejki ), ufundowany przez Ks. Mariana Burczyka, tabernakulum, które wykonał Pan Zagólak z Przemyśla. W kaplicy znajdował się drewniany ołtarz soborowy i drewniana ambonka.
6.V. 1983 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła.
24. IV. 1983 r. poświęcono plac pod budowę kościoła.
22. VI. 1983 r. Ojciec Św. Jan Paweł II w Krakowie poświęcił kamień węgielny pod budujący się kościół. Wmurowania kamienia węgielnego dokonał J. E. Ks. Bp Ignacy Tokarczuk w dniu 24. VIII. 1983 r. Kościół został oddany do użytku 9. VI. 1985 r. z okazji wizytacji kanonicznej. Ksiądz Biskup Ordynariusz Ignacy Tokarczuk poświęcił kościół 11 maja 1986 r.
Projekt kościoła i wystroju wnętrza wykonał arch. mgr Andrzej Smoczeński z Rzeszowa, a konstrukcje opracował inż. Władysław Jagiełło, również z Rzeszowa. Pracami budowlanymi kierował parafianin, Stanisław Małek. Wszystkie prace, z wyjątkiem elektryfikacji, wykonali miejscowi rzemieślnicy.
Budynek kościoła posiada konstrukcję tradycyjną, o rzucie poziomym nieregularnym, dwupoziomowym, z chórem nad kruchtą.
Wejście główne do kościoła usytuowane na ścianie frontowej oraz boczne wejścia do nawy i zakrystii. Do części dolnej kościoła wejście z boku - z prawej strony. Do wejścia głównego prowadzą schody ( podobnie do bocznego ).
Wejście główne, kruchta, nawa i prezbiterium usytuowane są na jednej osi. Po obu stronach nawy zlokalizowane są kaplice boczne ( półkola ), zaś zakrystia usytuowana jest za prezbiterium. Nad zakrystią znajduje się zakrystia dla ministrantów, a nad nią - magazyn. Nad kruchtą i częścią nawy związany jest chór ( wejście z nawy i dolnej części kościoła ).
W części przyziemnej kościoła zlokalizowane są dwie sale katechetyczne, duża sala widowiskowa ( wielofunkcyjna ), hol, dolna zakrystia kotłownia, sanitariaty, a pod klatką schodową prowadzącą do kościoła - sklepik kościelny.
Konstrukcja ścian zewnętrznych murowana z cegły pełnej ceramicznej na zaprawie cementowo – wapiennej, fundamenty i stropy żelbetonowe. Więźba dachowa tradycyjna - drewniana, dach pokryty blachą miedzianą.
Ślusarka okienna metalowa, szklona szkłem surowym. Stolarka drzwiowa drewniana z drewna twardego ( dąb, modrzew ). Posadzka w nawach kościelnych, na chórze i w zakrystii z łomu marmurowego ( „zalewanego”), w pozostałych pomieszczeniach - terakota. Tynki ścian wewnętrznych wapienno - cementowe, białe. Ogrzewanie kościoła powietrzne z lokalnej kotłowni. Nad wejściem do kościoła górują dwie wieże ( pylony ) zakończone krzyżami różnej wielkości. Na ścianie głównej w prezbiterium znajduje się duży krzyż wykonany z ceramiki czerwonej wypalanej ( biskwit - akcent w formie tryptyku, oparty tematycznie na scenach chrystologicznych - czarne reliefy ).
Tabernakulum znajduje się we wnęce w dolnej części krzyża. Po obu stronach krzyża - dwie wiszące wieczne lampki. W prezbiterium znajdują się : ołtarz, ambonka ( wykonane z betonu, drzewa i płyt ceramicznych ), wolnostojące sedilla dla celebransa i asysty, ławy przyścienne dla ministrantów.
W oknach prezbiterium znajdują się witraże - po prawej stronie - św. Maksymilian M. Kolbe, po lewej - Bł. Rafał Kalinowski ( Sybirak ).
Na ścianie w prawej kaplicy, umieszczony jest obraz Patronki Kościoła - Bł. Jadwigi Królowej, w lewej kaplicy - obraz M. B. Częstochowskiej ( oba obrazy namalował Artur Mendychowski z Przemyśla ). Pod obrazami znajdują się stacje Drogi Krzyżowej ( ceramiczne ). Nad drzwiami prowadzącymi do zakrystii znajdują się obrazy M.B. Nieustającej Pomocy i Obraz Bożego Miłosierdzia.
Bł. Jadwiga została kanonizowana podczas ostatniej pielgrzymki Ojca Św. do Polski - w czerwcu w 1997 roku - w Krakowie.
